تار، یکی از سازهای سنتی است که جایگاه ویژه‌ای در تاریخ، فرهنگ و هنر ایرانی دارد. این ساز با ویژگی‌های خاص خود، از جمله صدای زیبا، تکنیک‌های خاص نوازندگی و البته تاریخچه‌ای عمیق، همواره جایگاه ویژه‌ای در دل و احساسات مردم ایران داشته است.
نوازندگی تار، یکی از هنرهای بزرگ و سرشار از ارزش‌های فرهنگ ایرانی است که در طی قرن‌ها تکامل یافته و امروزه به یکی از گرانبهاترین هنرها در موسیقی ایران و جهان بدل شده است. فرهنگ شریف به عنوان یک نوازنده‌ی چیره دست تار، موسیقی‌دان و آهنگساز، نه تنها در موسیقی بلکه در فرهنگ ایران تاثیرگذار بوده است.
او با تسلط به تکنیک‌های نوازندگی و درک صحیح از معانی موسیقی، توانست ارتباط عمیقی با مخاطبان خود برقرار کند و احساسات و اندیشه‌های خود را از طریق صدای تار به اشتراک بگذارد. در این مقاله از سایت وب آوا قصد داریم به معرفی اجمالی استاد فرهنگ شریف بپردازیم.
فرهنگ شریف
فهرست محتوا
نگاهی گذرا به زندگینامه فرهنگ شریف
فرهنگ شریف در تاریخ سوم فروردین سال ۱۳۱۰ در شهر آمل و در خانواده‌ای هنرمند به دنیا آمد. پدرش با این که به حرفه داروسازی مشغول بود، با دنیای موسیقی غریبه نبود در دنیای هنر فعالیت گسترده‌ای داشت. فرهنگ شریف نوازندگی را از سن چهار سالگی و تحت نظر پدرش آغاز کرد.
وی در همان سال‌های کودکی با بزرگان موسیقی ایران، به ویژه استاد عبدالحسین شهنازی و مرتضی نی‌داوود آشنا شد. او تکنیک‌های نوازندگی تار را از عبدالحسین شهنازی و مرتضی نی‌داوود، دو تار نواز بزرگ دوران قاجار و پهلوی آموخت.
فرهنگ شریف در سن دوازده سالگی نخستین اجرای تک‌نوازی خود را که در رادیو ملی نیز پخش می‌شد، با موفقیت به پایان رساند. از آن زمان به عنوان تک‌نواز تار در برنامه‌های گل‌ها حضور پیدا کرد.
همچنین در برنامه‌های تالار وحدت سال ۱۳۵۳ با هنرمندان معروفی چون حسین و اسدالله ملک، محمد موسوی، محمودی خوانساری و امیر ناصر را به عنوان تک‌نواز آواز همراهی کرد. اجراهای فرهنگ شریف بر روی صحنه با تمرکزی بی نظیر همراه بود و نوای تار برای شنوندگان یک تجربه‌ی شگفت‌انگیز محسوب می‌شد.
افتخارات فرهنگ شریف
فرهنگ شریف گواهینامه درجه یک هنری معادل دکترا را در دوران ریاست‌جمهوری محمد خاتمی دریافت کرد. علاوه بر این مراسم نکوداشت استاد فرهنگ شریف در فرهنگ‌سرای ارسباران با حضور افراد سرشناسی چون حسین الهی قمشه‌ای، انوشیروان روحانی، داوود گنجه‌ای، هوشنگ ظریف، میلاد کیایی، محسن کرامتی، عبدالحسین مختاباد، سعید ثابت، افلیا پرتو، معصومه مهرعلی، فخری ملک‌پور، سیما مافیها، شهرام میرجلالی و حسین پرنیا برگزار گردید.
فعالیت‌های استاد فرهنگ شریف
فرهنگ شریف پا را فراتر از نوازندگی گذاشت و تکنیک‌ها و ابداعاتی نیز در نوازندگی تار ارائه داد. وی توانایی‌هایی در تکنیک‌های انگشت‌گذاری و مضراب‌زنی روی سیم‌های تار را در انواع نقاط مختلف سیم‌ها تجربه و به کار می‌گرفت. فرهنگ شریف پس از چند سال زندگی در آمریکا به ایران بازگشت و تصمیم به برگزاری کلاس‌های خصوصی در زمینه تدریس اصولی نوازندگی تار نمود.
همچنین به عنوان یک استاد در دانشگاه‌ها دعوت به تدریس می‌شد. در سال 1340 به درخواست سیمین دانشور که آن زمان به عنوان استاد زیبایی‌شناسی در دانشگاه تهران فعالیت می‌کرد به تدریس نوازندگی تار در کلاس‌های استتیک برای دانشجویان پرداخت.
در کارنامه هنری فرهنگ شریف همکاری با خوانندگانی چون حسین قوامی، گلپا، ایرج، تاج اصفهانی، دلکش، غلامحسین بنان، محمدرضا شجریان، علیرضا افتخاری، محمود محمودی خوانساری، مرضیه، حمیرا، هایده، روح‌انگیز و ناهید دایی جواد به چشم می‌خورد. استاد شریف با حضور در چندین فستیوال بین‌المللی از جمله فستیوال موسیقی برلین، توانست ساز تار را به جهانیان معرفی کند.
علاوه بر این مدتی کوتاه در دانشگاه‌های معتبر آمریکا به تدریس موسیقی پرداخت که سهم بسیار زیادی در معرفی موسیقی ایرانی به جهانیان داشت. علاوه بر این در دانشگاه موزه هنر لندن چندین کنسرت برگزار کرد و در کلاس‌ها و کارگاه‌های تخصصی و پژوهشی به تدریس نوازندگی تار پرداخت.
استاد شریف نقش بسیار مهمی در آشکارسازی و تبیین ویژگی‌های ساز تار در سطح بین المللی ایفا کرده است. ایشان در کنار استاد محمدرضا شجریان، کنسرت‌های بسیاری را چه در داخل و چه در خارج از کشور با موفقیت اجرا کرده و نوای موسیقی ایرانی را به گوش جهانیان رسانده است.
درگذشت
فرهنگ شریف نوازنده بی بدیع تار و استاد موسیقی ایران در تاریخ ۱۷ شهریور ۱۳۹۵ خورشیدی در تهران و بر اثر بیماری ریوی در سن 85 سالگی چشم از جهان فروبست و در بهشت زهرا قطعه هنرمندان به خاک سپرده شد.
آثار استاد فرهنگ شریف
از ویژگی‌های آثار فرهنگ شریف می‌توان به استفاده از تمام ظرفیت‌های تار در صداهای مختلف، سکوت‌ها و فواصل درست و به جا، اجرای ماهرانه و خلق کوک‌های گوناگون و… اشاره کرد. او با ابداع شیوه جدید انگشت‌گذاری و مضراب‌زنی در نقاط مختلف سیم‌ها توانست به صداهای کاملا جدیدی در نوازندگی تار دست یابد. فرهنگ شریف تنها نوازنده‌ای است که به واسطه تک نوازی به شهرت رسیده و در تاریخ موسیقی ایران ماندگار شده است.
کیوان ساکت از بزرگان موسیقی ایران اعتقاد دارد که فرهنگ شریف یکی از نوابغ نوازندگی تار در عصر حاضر بود که شیوه‌ها و نگاه جدیدی در این هنر به وجود آورد. تا پیش از این اساتید نوازندگی تار از اصولی تکراری پیروی می‌کردند. مهم‌ترین ویژگی نوازندگی استاد شریف را می‌توان در استفاده از کوک‌های مختلف برای نواختن دستگاه‌ها و نغمه‌های ایرانی دانست.
استاد فرهنگ شریف آثار ماندگار فراوانی را در قالب تک نوازی و همراهی با سایر خوانندگان به یادگار گذاشته است.
• ترانه‌ی «گل گریه» با شعری از بیژن ترقی و صدای اکبر گلپایگانی.
• آثار متعدد در برنامه گل‌ها به همراه استاد بنان، اکبر گلپایگانی و ایرج.
• «موی سپید» با آواز اکبر گلپایگانی.
• «بزم عاشقان» با آواز ایرج و اکبر گلپایگانی.
• «همایون» با محمدرضا شجریان.
• عیدانه با آواز محمدرضا شجریان.
• «عالم شیرین» با آواز محمود محمودی خوانساری ویولن حبیب‌الله بدیعی تنبک جهانگیر ملک.
• «چشم سیه» با آواز نادر گلچین، ویولن حبیب‌الله بدیعی، تنبک جهانگیر ملک.
• «به یاد دوست» با ویولن حبیب‌الله بدیعی.
• «هم نوایی در اصفهان» با ویولن پرویز یاحقی، نی محمد موسوی، تنبک جهانگیر ملک.
• «شفق» با ویولن پرویز یاحقی، نی محمد موسوی، تنبک جهانگیر ملک.
• «بزم خراباتیان» با آواز محمدرضا شجریان، ویولن پرویز یاحقی، نی محمد موسوی.
• «مرید خرابات» با آواز محمدرضا شجریان و تنبک جهانگیر ملک.
• «مرغ همایون» با آواز محمدرضا شجریان و نی محمد موسوی.
• «کوی باده فروشان» با حضور فرهنگ شریف، احمد عبادی، حسن ناهید، علی تجویدی، پرویز یاحقی.
• «دقیقه ای عشق» با ویولن علی تجویدی و ضرب امیر ناصر افتتاح.
• «معراج» با ویولن حبیب‌الله بدیعی و تنبک جهانگیر ملک.
• «قطره شبنم» با همکاری هنرمندانی چون جلیل شهناز، اسدالله ملک، مجید نجاحی.
• «صد سال تار» با حضور هنرمندانی چون هوشنگ ظریف، جلیل شهناز، محمدرضا لطفی، علی اکبر شهنازی.
هیچ دیدگاهی نوشته نشده است.