سازهای موسیقی، بخش مهمی از تاریخ و فرهنگ یک جامعه هستند. از ابتدای زمان، مردم در سراسر جهان به نوعی سعی داشتند وسیله‌ای برای ایجاد آوا ابداع کنند. این سازها، نه تنها وسیله‌ای برای ایجاد ملودی‌ها و آهنگ‌های زیبا بوده‌اند، بلکه برای انتقال احساسات، اعیاد و مراسم‌های مختلف و حتی برای مقابله با نیروهای ماورا‌طبیعی و شیاطین استفاده می‌شده‌اند.
در طول تاریخ، با شاهکارهایی از هنر ساخت سازهای عجیب و جذاب روبرو شده‌ایم که نشان می‌دهند چگونه موسیقی و سازهای موسیقی، جزء لاینفک فرهنگ‌های مختلف بوده‌اند. از مجسمه‌های کشف شده از دوران قبرس باستان که انسان‌ها را در حال نواختن چنگ نشان می‌دهند، گرفته تا سازهایی مانند “هیدرولیس” که توسط رومیان باستان اختراع شده و با پمپ‌های فشار آب کار می‌کرد. هر جامعه و هر دوره تاریخی، سازهای خود را داشته و از آنها برای مراسم گوناگون و حتی در زندگی روزمره بهره می‌برده است.
در این مقاله از سایت وب آوا قصد داریم به طور اختصار چند نمونه از سازهای عجیب و جذاب را معرفی و مورد بررسی قرار دهیم و گذری در دنیای آلات موسیقی غیرمعمول داشته باشیم.
فهرست محتوا
معرفی سازهای عجیب
در سراسر جهان، سازهای عجیب و جذاب بی‌شماری به وجود آمده‌اند. از سازهای سنتی و باستانی در مناطق مختلف گرفته، تا اختراعات مدرنی که به تازگی انجام شده‌اند، تنوع آلات موسیقی به گستره‌ای بی‌پایان دست یافته است. این تنوع، ما را به جهانی از صداها و ملودی‌ها هدایت می‌کند تا از آنها لذت ببریم.
ترمین Theremin یکی از سازهای عجیب مورد استفاده در فیلم‌های علمی تخیلی
هنگامی که یک فیزیکدان اقدام به ساخت آلت موسیقی کند، نتیجه کار می‌تواند بسیار شگفت‌انگیز باشد. ترمین یکی از سازهای عجیب و جذاب می‌باشد که توسط یک فیزیکدان روس به نام لو سرگیویچ ترمن (Lou Sergeevich Terman) در سال 1920 اختراع شد.
این ساز نتیجه پژوهش‌های دولت روسیه پیرامون حسگرهای مجاورتی است که محصول نهایی برخلاف انتظارها بود. این فیزیکدان روس‌تبار با ساز ترمین اجراهایی در اروپا به نمایش گذاشت و پس از آن به آمریکا مهاجرت نمود و در سال 1928 اختراع خود را به ثبت رساند. استقبال بی‌شمار از این ساز باعث شد که کمپانی بزرگ و مشهور RCA امتیاز تولید انبوه این ساز را در اختیار بگیرد.
با این که چندین دهه از اختراع و معرفی ساز ترمین می‌گذرد، اما همچنان به عنوان یکی از سازهای عجیب و جذاب شناخته می‌شود. برای نواختن آن، نیازی به لمس کردن ساز نیست. کافیست مانند یک رهبر ارکستر دستان خود را در هوا تکان دهید. در ترمین، صدا توسط دو نوسان‌ساز تولید می‌شود.
یکی از این نوسان‌سازها در یک فرکانس بالاتر از آستانه شنوایی انسان عمل می‌کند و نوسانات دیگر در واکنش به حرکت دست در میدان مغناطیسی ترمین تغییر می‌کنند. اختلاف فرکانس بین این دو نوسان‌ساز، صدای ترمین را تشکیل می‌دهد و از طریق اعمال تغییرات در این اختلاف فرکانس، نوازنده می‌تواند ملودی‌های جذاب و منحصر به فردی ایجاد کند.
با روشن کردن ساز ترمین، یک میدان مغناطیسی اطراف ساز ایجاد می‌گردد. زمانی که دست نوازنده به این میدان وارد می‌شود، تغییرات در فرکانس و حجم صدا اتفاق می‌افتد. دو آنتن از بدنه ترمین بیرون آمده‌اند که یکی از آنها به کنترل فرکانس صدا (Pitch) و دیگری به کنترل حجم و صدا می‌پردازد. حرکت دست نوازنده به سمت آنتن عمودی باعث تغییر نت‌ها به سمت پایین شده، در حالی که آنتن افقی باعث کاهش حجم و شدت صدای ساز می‌شود.
هیدرولوفن Hydraulophone
هیدرولوفن یکی دیگر از سازهای عجیب و جذاب حال حاضر است که برخلاف سازهای معمول با استفاده از جریان آب تولید صدا می‌کند. این ساز که در سال 2011 به ثبت رسید، از یک ردیف از جت‌های مایع تشکیل شده که نوازنده با مسدود کردن هر کدام از آنها با انگشتان خود می‌تواند نت‌های موسیقی را ایجاد کند. صدای این ساز فرازمینی و به مانند این است که از دنیایی دیگر به گوشی می‌رسد. هیدرولوفن توسط استیو من در سال 2005 اختراع شد. فرایند تولید صدا با عبور جریان هیدرولیکی آب انجام می‌شود. استیو من این ساز را برای استفاده افراد نابینا یا کم بینا اختراع کرده است.
ساز عجیب هردی گردی Hurdy Gurdy
هردی گردی، نه تنها به عنوان یکی از سازهای عجیب و جذاب شناخته می‌شود، بلکه شیوه نواختن آن نیز منحصر به فرد است. این ساز با استفاده از چرخ دستی که در کنار آن متصل شده، نواخته می‌شود و صدایی شبیه به ویولن دارد. در هردی گردی، ملودی‌ها از طریق یک صفحه کلید اجرا می‌شوند. این صفحه کلید دارای گوی‌های کوچکی است که به طور معمول از چوب ساخته شده و با فشار دادن آنها، می‌توان صدای ساز را تغییر داد. به نظر می‌رسد که هردی گردی از ویولن‌های اروپایی یا کمانچه ایرانی نشات گرفته و در دوره رنسانس به شکوفایی رسیده است.
آرمونیکا Glass Harmonica
آرمونیکا یا هارمونیکای شیشه‌ای یکی از سازهای عجیب و جذاب است که از شیشه‌های گرد به عنوان عناصر اصلی خود استفاده می‌کند. این ساز توسط بنجامین فرانکلین، عالم و دانشمند آمریکایی، در سال ۱۷۶۱ اختراع شد و از آن زمان به عنوان یکی از سازهای عجیب و جذاب دنیای موسیقی شناخته می‌شود. آرمونیکا از یک مجموعه از شیشه‌های گرد تشکیل شده که به واسطه اصطکاک، صداهای زیبا و آهنگینی را تولید می‌کنند.
نوازنده آرمونیکا با انگشتان خود شیشه‌ها را لمس و نت‌ها و ملودی‌های مختلف را ایجاد می‌کند. هارمونیکای شیشه‌ای از آن دست سازهایی است که به خواننده اجازه می‌دهد تا با خلاقیت و احساسات خود، موسیقی را زنده کند. این ساز امکان خلق صداهای زیبا و آهنگین را فراهم می‌کند. آرمونیکا یک نماد از زیبایی و هماهنگی در موسیقی است که هر نوازنده‌ای با کمی تمرین می‌تواند ملودی‌های بسیار زیبایی با آن بنوازد.
ساز عجیب ویولن هاردنگر Hardanger Fiddle
ویولن هاردنگر (هاردینگ‌فیلا) یک ساز زهی سنتی است که به عنوان ساز ملی کشور نروژ شناخته می‌شود. شاید در ظاهر این نوع ویولن در زمره سازهای عجیب و جذاب قرار نگیرد و به نحوی شبیه به ویولن باشد، اما ویولن هاردنگر به جای 4 سیم، 8 یا 9 سیم دارد. این سیم‌های اضافی با استفاده از مهره‌هایی در بالای ساز تنظیم و نگهداری می‌شوند، که به صورت موثر طول گردن ویولن هاردنگر را نسبت به ویولن معمولی 2 برابر می‌کند. پل ویولن هاردنگر نسبت به سایر سازهای زهی، متفاوت می‌باشد. این پل تا حدی بلندتر و پهن‌تر است، که باعث می‌شود سیم‌ها کمی پایین‌تر و دورتر از هم قرار بگیرند.
ساز عجیب گیتار پیکاسو Pikasso Guitar
در سال ۱۹۸۴، پت متنی موسیقیدان مطرح سبک جاز، از لیندا منزر خواست تا یک گیتار با تعداد سیم‌های بیشتر از سازهای موجود بسازد. پاسخ منزر به این درخواست، گیتار پیکاسو بود. این ساز ۴۲ سیم دارد که به چهار بخش مجزا تقسیم شده‌اند و دارای یک پیکاپ هگزافونیک می‌باشد. با یک نگاه به آن متوجه می‌شوید که با یکی از سازهای عجیب و جذاب طرف هستید.
نام این ساز از آثار کوبیسم پابلو پیکاسو الهام گرفته شده و ظاهری شبیه به مجموعه‌ای از گیتارهای متصل به هم دارد. این ساز توانایی ایجاد تنوع گسترده‌ای از نت‌ها و افکت‌های صوتی را دارا می‌باشد و عملا یک گروه کامل از گیتارها را در یک ساز تنها فراهم می‌کند. از این رو نوازنده گیتار پیکاسو به تنهایی نقش گروهی از گیتاریست‌ها را ایفا می‌کند.
جمع بندی
شاید در انتهای این مقاله کمی چهره عجیبی داشته باشید که این موضوع کاملا طبیعیست 🙂 اما ممنونیم که تا انتهای این مطلب همراه ما بودید؛ اگر شماهم ساز دیگه ای رو می‌شناسید که در این مطلب معرفی نشده و جز سازهای عجیب هست حتما تو بخش نظرات برامون بنویسید.
هیچ دیدگاهی نوشته نشده است.