نگهداری صحیح و مراقبت از پیانو

تصور کنید پس از چند ماه تحقیق و مشورت، با پرداخت هزینه‌ای چشمگیر بالاخره پیانو مورد علاقه‌تان را خریداری می‌کنید. درست در همان لحظه که تصور می‌کنید همه کارها را انجام داده‌اید و تمام شده است، باید بگوییم این ابتدای ماجراست.

پیانو هم مانند بسیاری از وسایل حساس دیگر، به مراقبت صحیح و رسیدگی مستمر نیاز دارد. مواردی مانند کوک کردن پیانو به صورت منظم و صحیح، جلوگیری از ورود گرد و غبار و کنترل رطوبت هوا در نگهداری صحیح از این ساز موثر است. این کارها علاوه بر حفظ ظاهر زیبای ساز شما، باعث افزایش طول عمر مفید آن نیز می‌شود.

اقدامات لازم برای نگهداری و مراقبت از پیانو از زمان تحویل این ساز تا زمانی که لازم است آن را کوک کنید، ادامه خواهد داشت و ما در این مقاله از سایت وب آوا شما را با این موارد آشنا خواهیم کرد .

کوک کردن پیانو

یکی از مهم‌ترین موارد در مراقبت از پیانو و نگهداری بهتر و صحیح این ساز، کوک کردن پیانو به صورت صحیح در بازه زمانی منظم است. بله درست است، پیانو هم مانند سازهای دیگر، برای تولید صدای مطلوب و ایده‌آل، نیاز به کوک شدن دارد. البته که کوک کردن این ساز در مقایسه با سازهای مانند گیتار و ویولن، با وجود بیش از 230 سیم، پیچیدگی و حساسی بیشتری دارد، اما برای تجربه صدای جذاب‌تر، برنامه منظم برای کوک کردن این ساز لازم است.

پیانوهای خانگی به صورت منظم، معمولاً هر شش ماه یک‌بار و پیانوهای سالن کنسرت، قبل از هر اجرا لازم است کوک شوند. هر چه فاصله میان کوک بعدی بیشتر باشد، تلاش بیشتری برای کوک کردن پیانو لازم است.

جالب است بدانید که عوامل زیادی وجود دارد که ممکن است باعث اختلال در تنظیمات کوک شود. مواردی نظیر حرکت دادن غیر صحیح پیانو و خشکی یا رطوبت هوا در تغییر صدای این ساز موثر هستند. البته در بیشتر موارد با صدایی که توسط پیانو تولید می‌شود، این اتفاق قابل تشخیص است. البته گاهی ممکن است تشخیص کوک نبودن پیانو نیز با سختی همراه باشد. در اینجا شما به یک فرد متخصص نیاز دارید. معمولاً توسط شرکت‌ها و کمپانی‌های بزرگ تولیدکننده پیانو توصیه شده است که هر 2 سال یکبار ساز خود را به یک متخصص بسپارید تا به خوبی کوک شود و عمر آن افزایش پیدا کند.

یک متخصص برای کوک پیانو از ابزار مناسب و به روزتری استفاده می‌کند. تکنسین یک آچار مخصوص و دو نوع ابزار مکانیکی و الکترونیکی به همراه دارد. در نوع اول جریان کوک به دقت تکنسین وابستگی دارد اما در نوع دوم که زمان کمتری لازم دارد، با دانش به روز این فرایند انجام خواهد شد.

در مراقبت از پیانو مواظب گرد و غبار باشید

یکی از رایج‌ترین و دردسرسازترین مشکلات در مراقبت از پیانو، گرد و غبار است. زیرا گرد و غبار به طور معمول در هوا وجود دارد و به راحتی به داخل ساز شما نفوذ می‌کند. همین امر پس از مدتی موجب آسیب رساندن به پیانو شما می‌شود. این مسأله در مورد پیانوهایی که از جنس پلی استر هستند، مشهودتر است. زیرا جنس پلی استر باعث ایجاد الکتریسیته ساکن می‌شود و گرد و غبار بیشتری جذب می‌کند. به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم برای حفظ ظاهر و زیبایی بدنه و کلیدهای سازتان، به صورت منظم و برنامه‌ریزی شده، آن را به خوبی تمیز کنید.

همین گرد و غبار روزمره می‌تواند به راحتی وارد اجزای داخلی پیانو شود. در این صورت با رطوبت محیط ترکیب شده و باعث اکسیده شدن اجزای داخلی ساز می‌شود. بنابراین همیشه در پیانوی خود را حتماً بسته نگه دارید. حتی در صورتی که به طور روزمره و مداوم از سازتان استفاده می‌کنید و می‌خواهید در آن همیشه باز باشد، حتماً از کاورهای مخصوص استفاده کنید تا مانعی برای ورود گرد و غبار باشد.

در مراقبت از پیانو یکی از آسیب‌های جدی‌ای که بر اثر گرد و غبار به ساز شما وارد می‌شود، تغییر رنگ کلاویه‌ها و کدرشدن آن‌هاست. اما اگر پیانوی شما آکوستیک باشد، آسیب وارده فقط شامل قسمت‌های ظاهری نمی‌شود. بلکه به قسمت‌های داخلی پیانو نظیر سیم‌ها، قطعات اکشن و درون مکانسیم سازتان نیز آسیب جدی وارد می‌شود. به همین دلیل اگر در مقابل گرد و غبار به خوبی مراقب سازتان نباشید، با گذشت زمان فعالیت این قسمت‌ها با اختلال جدی روبرو خواهد شد.

البته که ذرات گرد و غبار برای پیانوهای دیجیتال نیز بی گزند نیستند. در واقع در پیانوهای دیجیتال هم با نفوذ گرد و غبار ممکن است اختلالات جدی به وجود آید. به طور مثال مشکلی که در جریان برق به وجود می‌آید یا باعث چسبندگی و سفتی کلاویه‌ها می‌شود. به همین دلیل تفاوتی ندارد پیانوی شما از کدام نوع باشد، در هر صورت مراقب گرد و غبارهای روزمره باشید.

رطوبت لازم برای مراقبت از پیانو چقدر است؟

در مراقبت از پیانو برای سازهای مکانیکی مقداری رطوبت لازم است. در واقع چوب‌های ساز به رطوبت نیاز دارند. اگر شما هم پیانو مکانیکی دارید، احتمالاً استاد یا مشاورتان از شما خواسته است که ظرفی روباز را پر از آب کرده و در قسمت پایین ساز قرار دهید. بعد از چند ماه متوجه خواهید که چوب پیانو بیشتر آب را به خود می‌کشد. تبخیر آب در پیانو به دلیل بافت چوبی کمی بیشتر است و اگر آب لازم برای آن فراهم نشود، ممکن است چوب ساز خشک شده و به راحتی ترک بخورد. این حادثه در فصول خشک و گرما بیشتر اتفاق میفتد.

البته همانطور در مراقبت از پیانو که رطوبت برای سازهای مکانیکی ساز لازم است، رطوبت بیش از اندازه نیز برای آن مضر و غیر مفید است. در واقع دور نگه داشتن پیانو از رطوبت زیاد، جزو مواردی است که در افزایش طول عمر پیانو موثر است. رطوبت بیش از اندازه هوا نه تنها به بدنه چوبی آسیب می‌رساند و باعث ترک خوردن صفحه و باد کردن آن می‌شود، بلکه به سیم‌ها نیز آسیب می‌زند. این رطوبت زیاد کم کم منجر به زنگ زدن سیم‌های پیانو می‌شود و نمد سر چکش‌ها را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. در نهایت این مسائل باعث تولید صدای بی کیفیت و ناهنجار از ساز شما می‌شود.

اما آسیب ناشی از رطوبت زیاد به اینجا ختم نمی‌شود. بلکه به مرور زمان اجزای دیگری مانند پین‌ها و صفحه چدن را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث ایجاد چسبندگی در صفحه کلید، تاب برداشتن صفحه رزونانس یا حتی تغییر شکل قطعات چوبی اکشن پیانو شود. به همین دلیل و مسائل توصیه می‌کنیم پیانو خود را در مکان‌های مرطوب نظیر زیرزمین، موتورخانه، پارکینگ و گلخانه که هوای مناسب و کافی در آنها وجود ندارد، قرار ندهید.

چگونه میزان رطوبت و خشکی هوای محیط اطراف پیانو را اندازه گیری کنیم؟

برای مراقبت از پیانو اندازه‌گیری رطوبت هوای اطراف برای مراقبت از پیانو کار ساده‌ای است. کافیه 3 عدد قالب یخ کوچک را در یک لیوان بریزید و سپس مقداری آب به لیوان خود اضافه کنید. حالا به مدت ۳ دقیقه صبر کنید تا لیوان حاوی یخ در محیط اطراف پیانو قرار داشته باشد. پس از گذشت ۳ دقیقه اگر سطح خارجی لیوان شما مرطوب بود، به این معناست که هوای خانه شما به اندازه کافی مرطوب است. اما اگر سطح خارجی لیوان دارای هیچ‌گونه رطوبتی نباشد، متوجه خواهید شد که فضای محیط بسیار خشک است.

دمای محیط را برای مراقبت از پیانو کنترل کنید

1-در روزهایی که فصل تغییر می‌کند، به دلیل تغییرات همزمان رطوبت و دما، فشار زیادی به ساز شما وارد می‌شود. در این روزها بهتر است ساز را از پنجره دور نگه دارید و در مقابل جریان قوی هوا نباشد. معمولاً گوشه‌های خانه هوای ساکن‌تری دارند و برای این ساز مناسب‌ترند.

2-براساس صحبت‌های قبلی، اگر ساز شما مکانیکی باشد، در مواقع تغییر دما، بارندگی و برف و هر تغییر شدید آب و هوایی، به سرعت از کوک صحیح خارج می‌شود. بنابراین توصیه می‌کنیم حتماً رطوبت سنج و دماسنج محیطی داشته باشید تا تغییرات را در کمترین زمان ممکن اندازه‌گیری کنید.

3-هوای بخاری و کولر نیز برای ساز شما اصلاً مناسب نیست. یکی دیگر از مواردی که در نگهداری و مراقبت صحیح پیانو نقش مهمی دارد، محافظت در برابر سرما و گرما است. تفاوتی ندارد حرارت باشد یا باد خنک کولر، هر دو می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری به ساز شما وارد کند. برای نگهداری صحیح ساز در برابر دمای محیط توصیه می‌کنیم تا حد امکان پیانو خود را در مجاورت وسایل گرمایشی مانند شوفاژ، شومینه و بخاری قرار ندهید. البته باید مراقب دیوارهایی که از درون آنها لوله‌های آب گرم یا لوله دودکش بخاری می‌گذردنیز باشید. زیرا همین عوامل ساده نیز ممکن است موجب آسیب رساندن به ساز شما شود.

4-هم‌چنین پیانو خود را در مجاورت دیوارهایی که از پشت با خیابان و فضای آزاد در ارتباط هستند، قرار ندهید. زیرا این دیوارها طی شبانه روز گرم و سرد می‌شوند و مانع به وجود آمدن شرایط متعادل دمایی برای ساز خواهند شد. به صورت کلی فاصله استاندارد پیانو از وسایل گرمایشی مثل شومینه و بخاری گازی که در تماس مستقیم با آتش و حرارت قرار دارند، ۵ متر و از وسایلی مانند رادیاتور و شوفاژ که گرمای به نسبت کمتر و متعادل‌تری تولید می‌کنند، ۳ متر در نظر گرفته شده است.

سوالات متداول پیرامون نگهداری صحیح و مراقبت از پیانو

جمع بندی

پیانو هم مانند بسیاری از سازهای حساس دیگر، به نگهداری صحیح و رسیدگی مستمر نیاز دارد و به صورت کلی رعایت نکاتی که بخشی از آن در این مقاله آمده است یعنی مراقبت از پیانو موجب افزایش طول عمر مفید آن نیز می‌شود.