ساز پیانو چیست و از چه قسمت هایی تشکیل شده است؟

یکی از پرطرفدارترین و شناخته شده ترین سازهای موسیقی که می توان به آن اشاره نمود، ساز پیانو (Piano) است. این ساز دارای صفحه کلید بوده و صدای آن از برخورد چکش هایی با سیم های درون جعبه چوبی ایجاد می شود. پیانو به عنوان کامل ترین ساز و شامل طیف وسیعی از هر ابزار می باشد.

از نظر فنی، این ساز را می توان پیچیده ترین موسیقی با بیش از 2500 بخش دانست. اختراع این ساز تقریباً 300 سال پیش، تحولی عظیم در عرصه تکنولوژی ایجاد کرد. در این مقاله از سایت وب آوا قصد داریم به معرفی این ساز و اجزای تشکیل دهنده آن بپردازیم.

آشنایی با ساز پیانو و اجزای آن

ساز پیانو دارای اجزای مهم و بسیار حساسی بوده به نحوی که ورود صدمه به هر یک از آنها می تواند اختلالاتی را در نحوه عملکرد دستگاه ایجاد نماید. در ادامه به معرفی اجزای اصلی ساز پیانو خواهیم پرداخت.

1. ساند بورد

این قطعه وظیفه پخش و تقویت صدا و رزونانس را دارد. نصب قطعاتی از چوب به شکل نوار بر روی ساند بورد صورت می گیرد که اصطلاحاً پل یا بریج نامیده می شود و نقش آن نگه داشتن یک طرف سیم پیانو بوده که البته سر دیگر سیم ها به سیم گیر متصل خواهد شد. ساند بوردها معمولاً از چوب درخت صنوبر ساخته می شوند و بالا بودن تعداد رگه ها و شیارهای موازی شکل روی چوب، نشانگر کیفیت بالای ساند بورد است. 

2. چارچوب یا فریم

در حقیقت این بخش به عنوان اسکلت به شمار می رود که اجزا و بخش داخلی این ساز را در خود جای می دهد. فریم و چارچوب از چوب ساخته شده و از میله های فلزی و آهنی جهت افزایش مقاومت آن استفاده می گردد.

3. تخته سیم گیرهای ساز

این قطعه از ساز قادر به نگهداشتن سر دیگر سیم های پیانو بوده و دارای قطری به اندازه 3 میلی متر و جنس چوبی سخت می باشد. سیم گیرها در واقع قطعات خیلی کوچک میله ای هستند که سوراخ هایی در یک سر آنها قرار دارد و سیم های پیانو به آنها متصل و تابیده می شود. محل قرارگیری تخته سیم گیرها بین صفحه چدنی و فریم بوده و دارای استحکام زیادی هستند.

4. صفحه چدنی

صفحه های چدنی پیانو به جهت افزایش مقاومت ساز و فریم در برابر فشار بالای سیم ها، توسط کارخانه های سازنده ساز طراحی و ساخته شد. در واقع مقاومت ساز با صفحات چدنی افزایش یافت و همین مسئله سبب استفاده از این سازدر کنسرت های بزرگ گردید. چرا که با این کار، امکان ایجاد و تولید صدا بدون بروز آسیب دیدگی به فریم پیانو فراهم شد.

5. پدال ها

محل قرارگیری پدال ها به عنوان اهرم در زیر سازبوده که توانایی کنترل حالت یا کیفیت صدا را بر عهده دارند. در ادامه به معرفی مهمترین پدال هامی پردازیم.

پدال نرم

این پدال قادر به کاهش صدای مزاحم ساز به میزان زیادی بوده و می تواند حجم صدا را کم کند. محل قرارگیری این پدال در ساز پیانو در طرف چپ خواهد بود.

پدال نگهدارنده یا طنین ساز

این نوع پدال سبب می شود که همه دمپرها از سیم فاصله گرفته و از نمد ساخته شده است. این پدال از ارتعاش خود به خودی سیم های پیانو جلوگیری کرده و سبب طولانی تر شدن صدای نت خواهد شد.

6. اکشن پیانو

این بخش به عنوان قلب ساز محسوب شده و دارای اجزایی همچون اهرم های تکراری، کلیدها،چکش ها و دمپرها است. اکشن دارای کارایی زیادی بوده و با برخورداری از ساختار خیلی پیچیده، به عنوان سخت ترین بخش یک پیانو محسوب می شود.

معرفی انواع ساز پیانو

ساز پیانو در اندازه ها و اشکال گوناگون و صدادهی های متفاوتی توسط شرکت های سازنده طراحی و ساخته می شود. در این قسمت از مقاله می خواهیم به معرفی انواع این سازبه همراه توضیح مختصری درباره هر یک بپردازیم.

1. پیانو اسپینت:

اسپینت به عنوان کوتاه ترین نوع پیانوی دیواری شناخته می شود. این سایز کوچک مناسب شروع کار نوازندگی بوده و در مقایسه با سایر سازها دارای قیمت ارزان تری است. چیزی حدود 100-90 سانتی متر ارتفاع این ساز می باشد و از جعبه صدای کوچکی برخوردار است. همچنین شاهد طراحی خیلی ساده سیستم یا اکشن انتقال نیرو در این نوع ساز هستیم که همین امر دلیل پایین بودن قیمت آن به شمار می رود.

2. پیانو دیواری:

بدنه این نوع ساز معمولاً چوبی بوده و جهت شروع کار نوازندگی گزینه مناسبی تلقی می شود. میزان ارتفاع ساز یکی از فاکتورهای مهم جهت تشخیص اینکه آیا ساز مناسب یک فرد مبتدی است یا خیر، می باشد. به عبارت دیگر، حجم صدای پیانو با افزایش ارتفاع آن بیشتر شده و گزینه مناسب تری برای نوازندگی حرفه ای خواهد بود.

علت این افزایش حجم صدا نیز بزرگ تر شدن صفحه صدا و بیشتر شدن طول سیم ها می باشد. در صورت داشتن پیانویی با طول 130-110 متری، آن وقت شما صاحب یک سازحرفه ای دیواری خواهید بود. در واقع می توانیم عملکرد بهتری را از سایزهای بالای این نوع ساز در مقایسه با خیلی از پیانوهای رویال در سایز کوچک انتظار داشته باشیم.

3. معرفی پیانو رویال:

می توان گفت که حرفه ای ترین نوع سایز ، پیانو رویال است که دارای مدل های مختلفی می باشد. البته طول ساز، مهمترین فرق میان مدل های پیانو رویال محسوب می شود. کوچک ترین سایز این ساز دارای طولی برابر 160-145 سانتی متر بوده و به جهت برخورداری از سایز مناسب، از پرطرفدارترین مدل های این ساز به شمار می رود. مدیوم گرند یا پیانوی متوسط نوع دیگر این ساز می باشد که از طول 215-160 سانتی متری برخوردار است.

به طور معمول، نوازندگان حرفه ای اقدام به استفاده از سایز 190 سانتی متری این مدل برای تمرین می کنند. همچنین برای اجراهای حرفه ای و نوازندگی در کنسرت از مدل آرتیست پیانو رویال با سایز 215-200 سانتی متر استفاده می گردد. این ساز با طول تقریباً 275 سانتی متر را می توان بزرگترین سایز این نوع ساز دانست که کاربرد آن برای سالن های اجرای پر جمعیت یا کنسرت های بزرگ می باشد. نام این مدل فول کنسرت یا هالف کنسرت بوده و می تواند از کلاویه ها یا کلیدهای بیشتری برخوردار باشد.

4. پیانو دیجیتال

دیگر سیستم کلاسیک در این نوع سازبه چشم نمی خورد و در آن از سیستم دیجیتال همانگونه که از اسمش پیداست، استفاده شده است. الگوبرداری صدای نت ها در این پیانو از مدل کلاسیک یا آکوستیک صورت می گیرد و امکان کنترل و کم و زیاد کردن صداها بر عکس پیانو آکوستیک از طریق بلندگوهای بکار رفته وجود دارد. هر چند هنوز هم این ساز از نظر کیفیت صدا موفق نشده که به پای آکوستیک برسد، اما در حال حاضر به جهت ساخت ساده و قیمت مناسب دارای طرفداران زیادی در میان علاقه مندان به موسیقی می باشد. 

5. پیانو کنسول

این ساز، به عنوان پیانوی ماندگار شناخته می شود. در صورت داشتن یک این ساز در منزل، در واقع یک وسیله مادام العمر برای تمرین کردن را در اختیار دارید. معمولاً این ساز دارای ارتفاعی بین 110-120 سانتی متر بوده و دارای ساختاری بادوام و محکم می باشد. البته این امر سبب کاربرد فراوان این ساز در مراکز آموزشی و آموزشگاه های موسیقی شده است. این ساز شباهت زیادی به پیانو رویال یا پیانوهای بزرگ از خیلی از لحاظ دارد.

سوالات متداول پیرامون ساز پیانو چیست و از چه قسمت هایی تشکیل شده است؟

جمع بندی

موسسه فرهنگی و هنری پاسارگاد با تقریباً 7 سال سابقه درخشان و داشتن مجوز رسمی از وزارت ارشاد، در زمینه اجرای پروژه های هنری و فرهنگی همچون سمینار و همایش و جشنواره های فرهنگی و غیره در حال فعالیت می باشد.

همچنین شما میتوانید با رزرو کلاس آنلاین موسیقی یا حضوری آموزش پیانو، آموزش گیتار، ویولن، سنتور و سایر آلات موسیقی از مقدماتی تا پیشرفته، شرکت کنید و در هر ساز به یک نوازنده حرفه ای تبدیل شوید.